dr hab. prof. UŚ Małgorzata Krakowiak

Rok urodzenia: 1967

E-mail: malgkrak@wp.pl; malgorzata.krakowiak@us.edu.pl

Zainteresowania naukowe, tematyka badań

• zagadnienia genologiczne, a szczególnie teoria i historia eseju,
• przemiany krytyki literackiej w ujęciu historycznym i opisowym,
• problematyka historiozoficzna i aksjologiczna w literaturze XX i XXI wieku,
• kulturowe mity współczesności.

Stopnie naukowe 

Habilitacja

2013 – Mierzenie się z esejem. Studia nad polskimi badaniami eseju literackiego, literaturoznawstwo, Uniwersytet Śląski w Katowicach.

Doktorat

1999 – Krytyka literacka Kazimierza Wyki do roku 1948, literaturoznawstwo, Uniwersytet Śląski w Katowicach.

Magisterium

1991 – Sztuka eseju Jerzego Stempowskiego, filologia polska, literaturoznawstwo, Uniwersytet Śląski w Katowicach.

Najważniejsze publikacje

Monografie autorskie i książki pod redakcją 

1. Małgorzata Krakowiak: Mierzenie się z esejem. Studia nad polskimi badaniami eseju literackiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2012, ss. 290.
2. Małgorzata Krakowiak: Katastrofizm – personalizm – realizm. O krytyce literackiej Kazimierza Wyki w latach 1932 – 1948. TAiWPN „Universitas”. Kraków 2001, ss. 347.
3. Małgorzata Krakowiak: Antologia polskiego eseju literackiego. Wybór, wstęp i objaśnienia. Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 1998, ss. 260.
4. Oblężenie. Strategia pisarska – postrzeganie świata – motyw literacki. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014, ss.192.
5. W szkole polskich eseistów. Agencja Artystyczna PARA, Katowice 2007, ss.165.
6. Reprezentatywna mikroskala? Rozważania o tożsamości lokalnej mieszkańców Czeladzi z racji udziału ich przedstawicieli w bitwie o Monte Cassino. Red. Małgorzata Krakowiak i Aleksandra Dębska-Kossakowska. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016, ss. 384.
7. Zobaczyć sens. Studia o malarstwie, literaturze i życiu. Red. Małgorzata Krakowiak i Aleksandra Dębska-Kossakowska. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014, ss. 288.
8. Opowiedzieć historię. Prace dedykowane Profesorowi Stefanowi Zabierowskiemu. Red. Beata  Gontarz i Małgorzata Krakowiak. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009, ss. 494.
9. Świat przez pryzmat „ja”. T.2: Studia i interpretacje. Red. Beata Gontarz i Małgorzata Krakowiak. Agencja Artystyczna PARA, Katowice 2006, ss. 239.
10. Świat przez pryzmat „ja”. T.1: Teorie i autobiograficzne rekonesanse. Red. Beata Gontarz i Małgorzata Krakowiak. Agencja Artystyczna PARA, Katowice 2006, ss.266.
11. Realizm socjalistyczny w Polsce z perspektywy 50 lat. Materiały z konferencji naukowej  organizowanej przez  INoK UŚ w dniach 19-20. X.1999 roku w Katowicach. Red. Stefan Zabierowski, współpraca Małgorzata Krakowiak. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2001, ss. 346.

Artykuły w czasopismach i monografiach zbiorowych

1. Małgorzata Krakowiak: Reprezentatywna mikroskala? Pytania o trwałość lokalnej tożsamości. W: Reprezentatywna mikroskala? Rozważania o tożsamości lokalnej mieszkańców Czeladzi z racji udziału ich przedstawicieli w bitwie o Monte Cassino. Red. Małgorzata Krakowiak i Aleksandra Dębska-Kossakowska. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016, s. 7-21.
2. Małgorzata Krakowiak: Głębokie szczeliny doczesności. Andrzej Stasiuk wobec śmierci.  „Kultura – Media – Teologia” 2016, nr 26, s. 9-23.
3. Małgorzata Krakowiak: Z powodu Polski, z powodu Ameryki… Wspólny epizod z biografii twórczych Józefa Czapskiego i Jana Lechonia. W: Literatura polska obu Ameryk. Studia i szkice. Seria druga. Red. Bożena Szałasta-Rogowska. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016, s. 229-244.
4. Małgorzata Krakowiak: Spór (albo dwugłos) w służbie myśleniu. „Śląskie Studia Polonistyczne” 2015, nr 1 (6), s. 91-108.
5. Małgorzata Krakowiak: Oblężenie: metafora i diagnoza. W: Oblężenie. Strategia pisarska – postrzeganie świata – motyw literacki. Red. Małgorzata Krakowiak. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014, s. 7-18.
6. Małgorzata Krakowiak: O możliwości odbudowy sensu życia („Zapiski dla zjawy” Jerzego Stempowskiego). W: Zobaczyć sens. Studia o malarstwie, literaturze i życiu. Red. Małgorzata Krakowiak i Aleksandra Dębska-Kossakowska. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014, s. 253-267.
7. Małgorzata Krakowiak: Czy sens się zgubił? W: Zobaczyć sens. Studia o malarstwie, literaturze i życiu. Red. Małgorzata Krakowiak i Aleksandra Dębska-Kossakowska. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego,  Katowice 2014, s. 7-13.
8. Małgorzata Krakowiak: Czy możliwy jest brak dramatu w dramacie o śmierci?(„Kwintet” Andrzeja    Stasiuka). W: Dramat i doświadczenie. Red. Beata Popczyk-Szczęsna i Magdalena Figzał. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014, s. 217-227.
9. Małgorzata Krakowiak: Domniemania na temat istnienia w świecie według Leśmiana. W: Literatura – kultura religijna – polskość. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr. hab. Krzysztofowi Dybciakowi w 65. rocznicę urodzin. Red. Krzysztof Koehler, Wojciech Kudyba i Jerzy Sikora. Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2015, s. 397-410.
10. Małgorzata Krakowiak: Zło i wojna. Uwagi na marginesie czterech esejów Bolesława Micińskiego. W: Kategorie etyczne w czasach upadku ducha. Prace interdyscyplinarne t. 8. Red. Lucyna Rożek. Wydawnictwo AJD, Częstochowa 2011, s. 171-181.
11. Małgorzata Krakowiak: Z Przyłuk do Maisons Laffitte. Literackie wyprawy w dzieciństwo Marii i Józefa Czapskich. W: Kraj lat dziecinnych. Red. Krystyna Heska-Kwaśniewicz i Jacek Lyszczyna. Komisja Historycznoliteracka PAN, Katowice 2010, s. 61-74.
12. Małgorzata Krakowiak: Kwiatkowski Jerzy. W: Słownik badaczy literatury polskiej, T.X. Red. Jerzy Starnawski. Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2009, s.174-178.
13. Małgorzata Krakowiak: Czytając „Bagaż z Kalinówki” czyli o umiejętności patrzenia. W: Opowiedzieć historię. Prace dedykowane Profesorowi Stefanowi Zabierowskiemu. Red. Beata Gontarz i Małgorzata Krakowiak. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009, s. 66-77.
14. Małgorzata Krakowiak: Lekcja eseistyki. W: W szkole polskich eseistów. Red. Małgorzata Krakowiak. Agencja Artystyczna PARA, Katowice 2007, s. 7-10.
15. Małgorzata Krakowiak: Rodzina jako środowisko kultury (na przykładzie „Europy w rodzinie” Marii Czapskiej). W: Ku antropologii rodzin. Red. Lucyna Rożek. Wydawnictwo AJD,  Częstochowa 2009, s. 163-174.
16. Małgorzata Krakowiak: Polscy pisarze o świętości życia i rytuałach religijności. W: Literatura i wiara. Red. Andrzej Sulikowski. Wydawnictwo „Print Group”, Szczecin 2009, s.167-180.
17. Małgorzata Krakowiak: Pewność i zwątpienie w wypowiedziach o sztuce Józefa Czapskiego i Jerzego Stempowskiego. W: Proza polska na obczyźnie. Problemy – dyskursy – uzupełnienia. T. I. Red. Zbigniew Andres, Janusz Pasterski i Anna Wal. Wydawnictwo UR, Rzeszów 2007,  s. 282-294.
18. Małgorzata Krakowiak: Gustaw Herling-Grudziński i jego „Dziennik pisany nocą”. W: Polska literatura współczesna. Interpretacje. Red. Krystyna Heska-Kwaśniewicz i Bogdan Zeler. Wydawnictwo „Publisher Innowacje”, Goleszów 2007, s. 109-128.
19. Małgorzata Krakowiak: Eseistyczność – esejomania – esejowatość, czyli jak sobie radzić ze współczesnym piśmiennictwem autorefleksyjnym. W: Świat przez pryzmat „ja”. T.1: Teorie i autobiograficzne rekonesanse. Red. Beata Gontarz i Małgorzata Krakowiak. Agencja Artystyczna PARA, Katowice 2006, s. 30-37.
20. Małgorzata Krakowiak: Wieszcz Adam jako bohater eseju metaliterackiego. W: Adam Mickiewicz – dwa wieki kultury polskiej. Red. Marek Stanisz i Kazimierz Maciąg. Wydawnictwo UR, Rzeszów 2007, s. 339-350.
21. Małgorzata Krakowiak: Pisarze wobec końca wojny, w: Zakończenie wojny na Górnym Śląsku. Red. Zygmunt Woźniczka.  Muzeum Śląskie, Katowice 2006, s. 213-225.
22. Małgorzata Krakowiak: Czy i jak hartowała się powieść w wystąpieniach krytycznych Kazimierza Wyki i jego uczniów? W: Socrealizm. Fabuły – komunikaty – ikony. Red. Krzysztof Stępnik, Magdalena Piechota. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006, s. 575-586.
23. Małgorzata Krakowiak: „Człowiek spragniony absolutu”. Józef Czapski wobec własnej i cudzej religijności. W:  Dziedzictwo religijne w literackiej kulturze  Europy XIX i XX wieku. Prace interdyscyplinarne. T. 5. Red. Lucyna Rożek. Wydawnictwo AJD, Częstochowa 2005, s.119-133.
24. Małgorzata Krakowiak: Portrety i autoportrety Józefa Czapskiego. W: Przestrzeń sztuki: obrazy –słowa – komentarze. Red. Maria Popczyk. ASP,  Katowice 2005, s. 79-87.
25. Małgorzata Krakowiak: Zmiany oblicza dyskursu eseistycznego. W: Formacje dyskursywne w kulturze, językach i literaturze europejskiej XX wieku. Prace interdyscyplinarne. T. 4. Red. Lucyna Rożek. Wydawnictwo AJD, Częstochowa 2005, s. 275-284.
26. Małgorzata Krakowiak: Dzieje pewnego pogranicza, „Przegląd Humanistyczny” 2005, nr 4, s. 61-70.
27. Małgorzata Krakowiak: Pytania bez odpowiedzi. Kilka refleksji na temat genologicznych granic eseju. W: Granica w literaturze. Tekst – świat – egzystencja. Red. Stefan Zabierowski i Leszek Zwierzyński. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego,  Katowice 2004, s. 241-251.
28. Małgorzata Krakowiak: Meandry światopoglądu krytyka , „Ruch Literacki” 2004, z. 3, s. 343-352.
29. Małgorzata Krakowiak: Jan Józef Szczepański i śmierć.  W: Jan Józef Szczepański. Wspomnienia i szkice. Red. Beata Gontarz. Biblioteka Śląska, Katowice 2003, s. 31-42.
30. Małgorzata Krakowiak:  Beata Gontarz, Pisarz i historia. O twórczości Jana Józefa Szczepańskiego. „Ruch Literacki” 2002, z. 3, s. 327-328.
31. Małgorzata Krakowiak:  Ze starej szuflady. „Śląsk” 2001, nr 9, s. 76.
32. Małgorzata Krakowiak:  Kazimierz Wyka, Wśród poetów. „Ruch Literacki” 2001, z. 1, s. 101-102.
33. Małgorzata Krakowiak: O „Tragiczności, drwinie i realizmie” Kazimierza  Wyki z perspektywy półwiecza. W: Z problemów literatury i kultury polskiej XX wieku. Prace ofiarowane Tadeuszowi Kłakowi. Red. Stefan Zabierowski. Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2000, s. 217-235.
34. Małgorzata Krakowiak: Początek drogi. O debiucie krytycznoliterackim Kazimierza Wyki, „Ruch Literacki” 1999, z. 6, s. 705-713.
35. Małgorzata Krakowiak: Eseizacja prozy Jana Józefa Szczepańskiego. W: Twórczość literacka i filmowa J. J. Szczepańskiego. Red. Stefan Zabierowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1995, s. 77-92.
36. Małgorzata Krakowiak:  Między tradycją a rozproszoną współczesnością (o „Gramatyce rozproszenia” Włodzimierza Paźniewskiego). „Tytuł” 1995, nr 3/4, s. 210-215.
37. Małgorzata Krakowiak:  Kazimierz Wyka, Wyznania uduszonego. „Ruch Literacki” 1995, z. 6, s. 777-780.
38. Małgorzata Krakowiak:  Eseistyczne podróże Bolesława Micińskiego. „Tytuł” 1995, nr 2, s. 173-177.
39. Małgorzata Krakowiak:  Oj dana, dana nie ma szatana? Uwagi o książce Michała Rożka pt. „Diabeł w kulturze polskiej”. „Tytuł” 1994, nr 2, s. 177-181.
40. Małgorzata Krakowiak: Polskie spory wokół eseju, „Przegląd Humanistyczny” 1994, nr 6, s. 71-82.
41. Małgorzata Krakowiak: Historia zerwana z łańcucha czyli katastrofizm Jerzego Stempowskiego, „Ruch Literacki” 1994, z.1/2 , s. 45-58.
42. Małgorzata Krakowiak:  Józef Olejniczak, Arkadia i małe ojczyzny. Vincenz – Stempowski – Wittlin – Miłosz. „Ruch Literacki” 1993., z. 6, s. 847-848.
43. Małgorzata Krakowiak: Jan Tomkowski, Jerzy Stempowski. „Ruch Literacki” 1993, z. 1/2, s. 152-153.

Inne publikacje

1. Małgorzata Krakowiak:  Okupacyjne lata Kazimierza Wyki, „Opcje” 1997, nr 1, s. 101-105.

Przynależność do towarzystw naukowych

• 2002 – dziś – Komisja Historyczna PAN Oddział w Katowicach, Polska, członek,
• 2006 – dziś – Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Polska, członek.

Prowadzone zajęcia dydaktyczne

• seminaria dyplomowe,
• awangardy literackie pierwszej połowy XX wieku,
• kulturowe mity współczesności,
• nowoczesność w literaturze,
• lektura dokumentu osobistego,
• zagadnienia literackiej współczesności,
• warsztaty krytyki literackiej,
• laboratorium krytyki literackiej,
• modele praktyk krytycznoliterackich,
• metodologia badań literackich.